Vosvoslarda kullanılan AT, AH ve AM kodlu şanzımanlar, araçların sürüş karakterini ve performansını belirler. Bu şanzımanlar, kullanılan motor hacmi, dişli oranları ve kullanım amaçlarına göre farklılık gösterir. Teknik detaylara ve kullanım alanlarına daha derinlemesine bakalım.

Diferansiyel Oranı Nedir?

Diferansiyel oranı, araçların şanzımanı ve tekerlekleri arasındaki güç aktarımında rol oynayan diferansiyel dişli takımındaki Son Dişli Oranını (Final Drive Ratio) ifade eder. Teknik olarak, motorun tekerleklere ne kadar tork ve hız iletileceğini belirleyen bir orandır.

Diferansiyel Oranı Nasıl Hesaplanır?

Diferansiyel oranı, diferansiyelin giriş milinin dönme sayısının, çıkış milinin (aks milinin) dönme sayısına oranıdır.

• Örneğin, 4,375:1 oranı şu anlama gelir: Diferansiyelin giriş mili (şanzımandan gelen güç) 4,375 kez döndüğünde, tekerlek mili 1 kez döner.

Diferansiyel Oranının İşlevi ve Etkileri

1. Tork ve İvmelenme

• Daha yüksek bir diferansiyel oranı (örneğin, 4,375:1) tekerleklerde daha fazla tork üretir.
• Araç daha hızlı ivmelenir, ancak motor devri daha yüksektir ve yakıt tüketimi artar.

2. Hız ve Yakıt Tüketimi

• Daha düşük bir diferansiyel oranı (örneğin, 3,875:1) daha düşük motor devriyle yüksek hızlara ulaşmayı sağlar.
• Yakıt tüketimi azalır, ancak ivmelenme düşer.

1. AM Şanzıman

• Avrupa pazarına yönelik modellerde, özellikle 1300cc modellerinde yaygın olarak kullanılmıştır.
• Yüksek diferansiyel oranı (4,375) , düşük motor gücüne sahip araçlar için daha etkin bir tork dağılımı sağlar.

Avantajları:

• Yük taşımada ve yokuş çıkışlarında üstün performans.
• Düşük hızlarda güçlü çekiş sağlar.

Dezavantajları:

• Yüksek hızlarda yakıt tüketimi ve motor devrinin artması.
• Uzun yolda hız ve sessizlik açısından AT şanzımanın gerisinde kalır.

2. AT Şanzıman

• 1973-1974 yılları arasında üretilen 1600cc 1303S modellerinde yaygın olarak kullanılmıştır.
• Dişli oranları sayesinde daha düşük devirde yüksek hızlara çıkabilen bir tasarıma sahiptir.
• En belirleyici özelliği olarak diferansiyel oranı: 3.875

Avantajları:

• Uzun yol sürüşlerinde düşük motor devri ve yakıt tüketimi.
• Daha sessiz sürüş deneyimi.

Dezavantajları:

• Düşük hızlarda veya yokuş çıkışlarında, diğer şanzıman türlerine kıyasla daha düşük tork sağlar.

3. AH Şanzıman

• 1970-1972 yıllarında üretilen 1500cc ve 1600cc modellerinde tercih edilmiştir.
• Genellikle halk arasında polis şanzıman olarak bilinir.
• Bu şanzıman karakteristik olarak optimize edilmiş özellikleri barındırır. Şehir içi kullanım için alt viteslerde yüksek tork sağlarken, otoyol kullanımları için son viteste yüksek hız sağlayabilmektedir.
• Diferansiyel oranı: 4.125 olmasına rağmen 4. vites oranı AT şanzımandan daha düşüktür.
  • Toplam çevrim oranı AT şanzıman: 3,875×0,93=3,60375
  • Toplam çevrim oranı AH şanzıman: 4,125×0,89=3,67125
  • Böylece 4 viteste AT Şanzımanla arasında %1,8 fark oluşmaktadır.

Şanzımanların Teknik Karşılaştırması

Teorik olarak şanzımanlar arasındaki farkın daha iyi anlaşılabilmesi için 4500 devirde vites değiştirdiğinizde her şanzımanda ulaşacağınız hızlar şu grafikte gösterilmiştir.

Sonuç

AM, AT ve AH şanzımanların her biri, farklı sürüş ihtiyaçlarını karşılamak üzere tasarlanmıştır. Aracınızın motor hacmi, kullanım amacı ve sürüş koşullarını göz önünde bulundurarak uygun şanzıman seçimini yapabilirsiniz.

Daha fazla teknik bilgi veya sorularınız için yorum bırakabilirsiniz!